Σπύρος Α. Κυβέλλος Ιατρός Γενικής Ιατρικής, Ομοιοπαθητικός, Μεταπτ. Γονιδιωματικής Ιατρικής
Η αντιμετώπιση της ψυχογενούς βουλιμίας με την Ομοιοπαθητική Ιατρική
Η ψυχογενής βουλιμία και ανορεξία, είναι δυσεπίλυτες παθήσεις που μπορεί να αποβούν εξαιρετικά σοβαρές, έως και επικίνδυνες για την υγεία του ασθενούς. Πρόκειται για σύνθετα ψυχογενή νοσήματα, με βαθιές ρίζες στο ψυχολογικό και οικογενειακό αναμνηστικό του ασθενούς και με μεγάλες κοινωνικές προεκτάσεις.
Όπως γνωρίζουμε, στο ομοιοπαθητικό ιστορικό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εκτροπή από το «κατά συνθήκην» φυσιολογικό ψυχο-νευρο-ανοσολογικό προφίλ του ασθενούς, που τον έχει απομακρύνει από την προσωπική, ιδιαίτερη ομοιοστασία του. Η μεγάλη επίπτωση των διαταραχών αυτών σε νεαρές ομάδες πληθυσμού δεν φαίνεται να είναι τυχαία, αφορά δε ηλικίες κατά τις οποίες κορυφώνεται η αναζήτηση σταθερής ψυχοδιανοητικής ταυτότητας.
Η ψυχογενής ή νευρογενής βουλιμία, χαρακτηρίζεται από επεισόδια υπερφαγίας, δηλαδή κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας φαγητού σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, ενώ συχνά οι ασθενείς επιχειρούν στην συνέχεια και με έντονο το ενοχικό στοιχείο να απαλλαγούν από αυτήν προκαλώντας εμετό ή με φαρμακευτικό τρόπο (φάση κάθαρσης). Τα επεισόδια αυτά ενώ στην αρχή φαίνονται μεμονωμένα, στην συνέχεια, επαναλαμβάνονται σε διαστήματα μηνών και μετά εβδομάδων, με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και υποτροπιάζοντος συνδρόμου.
Σε ασθενείς με ψυχογενή βουλιμία, συχνά παρατηρούνται αλλά και προηγούνται, επίμονα συναισθήματα που κατά μία έννοια υποδηλώνουν έλλειψη ή μείωση της λεγόμενης συναισθηματικής νοημοσύνης. Έλλειψη εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης, υποτίμηση των ικανοτήτων και συνεχής σύγκριση με πρότυπα είναι χαρακτηριστικά που, ναι μεν, μπορεί να εμφανιστούν για λίγο χρονικό διάστημα στην φυσιολογική συναισθηματική ανάπτυξη γύρω από την εφηβική ηλικία, η ένταση όμως και η παράτασή τους, αποτελεί βάση επικείμενης παθολογίας. Είναι απαραίτητο να τονίσουμε ότι τα συναισθήματα αυτά των νέων, που εμφανίζουν πρώιμα ή όψιμα ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές, αντανακλούν συχνά, όχι πάντα, είτε τις νευρώσεις του γονεικού περιβάλλοντος, είτε τις αστοχίες διαπαιδαγώγησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ένα αναλυτικό οικογενειακό «ψυχογράφημα» είναι απαραίτητο, ώστε να ανιχνευτούν οι πιθανοί οικογενειακοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που οδήγησαν τον νέο ή την νέα στην καθήλωση στα παραπάνω συναισθήματα. Συμβολικά μπορεί κανείς να αναγνωρίσει στον βουλιμικό ασθενή, την διττή συμπεριφορά προς τον εαυτό του, ενός γονέα που συμπεριφέρεται αλλοπρόσαλλα. Γίνεται δηλαδή ο ίδιος ο ανώριμος γονιός του εαυτού του, ο οποίος αφενός μεν δεν βάζει από την αρχή τα όρια στην βάση συμφωνιών εμπιστοσύνης (φάση υπερφαγίας) αφετέρου δε στη συνέχεια τιμωρεί παραδειγματικά (φάση κάθαρσης).
Για τον Ομοιοπαθητικό ιατρό δύο είναι τα βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν μέσω του αναλυτικού ιστορικού σε περιστατικά ψυχογενούς βουλιμίας ώστε να ευρεθεί το κατάλληλο εξατομικευμένο ομοιοπαθητικό φάρμακο: 1. Ποιο είναι το βασικό ιδιοσυγκρασιακό προφίλ του ασθενούς και ποιες ακριβώς οι ευαίσθητες πτυχές του, ήταν ευάλωτες από την αρχή ώστε να αναπτυχθούν τα συναισθήματα της αυτό-υποτίμησης και των ενοχών ακόμα και πριν την εκδήλωση των διατροφικών διαταραχών; (για παράδειγμα το παιδί που από μικρή ηλικία αναφέρει σε ανύποπτο χρόνο και για ήσσονος σημασίας θέματα ότι είναι ανάξιο και δεν αξίζει τίποτα) 2. Ποιο ακριβώς ιδιαίτερο ερέθισμα οικογενειακό ή περιβαλλοντικό οδήγησε στην ενίσχυση αυτών των προδιαθέσεων; (για παράδειγμα στο παραπάνω παιδί, η συνεχής, ατυχής και άστοχη σύγκριση του, από πλευράς των γονέων, με κάποιον συμμαθητή πρότυπο). Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στα αισθήματα ελλιπούς αυτοπεποίθησης που αναπτύσσονται στα νεαρά κορίτσια, όταν αναπτύσσεται η θηλυκότητά τους και δίδεται έμφαση από το περιβάλλον στην εμφάνιση. Τόσο η υπερεκτίμηση και η υπερεπένδυση στην εμφάνιση ενός κοριτσιού, όσο και η υποτίμηση και η συνεχής σύγκριση με πρότυπα είναι πηγές βίωσης συναισθημάτων, που εάν δεν ξεπεραστούν εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση των ψυχογενών διατροφικών διαταραχών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, κάθε περίπτωση ασθενούς με ψυχογενή βουλιμία είναι πολυσύνθετη και απαιτεί εξατομικευμένη ανάλυση και αντιμετώπιση. Η συστημική και η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία έχουν αποδειχτεί χρήσιμες στην προσπάθεια του ασθενούς να απαλλαγεί από την διαταραχή, πριν από την φαρμακευτική αγωγή. Η Ομοιοπαθητική θεραπεία, μπορεί να προστεθεί σαν εργαλείο στην θεραπευτική φαρέτρα των ειδικών που αντιμετωπίζουν τις διαταραχές αυτές και να συντελέσει αποτελεσματικά στην επαναφορά του νευρο-βιολογικού προφίλ του ασθενούς, στην πρωταρχική, πριν την εκδήλωση της διαταραχής, ομοιοστασία.